Dlaczego Brytyjczycy upamiętniają ofiary wojny dwuminutową ciszą zawsze o godzinie 11.00 - Dzień Pamięci w Wielkiej Brytanii 

Z cyklu: Brytyjskie Święta, Tradycje, Zwyczaje

Co roku na początku listopada Wielką Brytanię zalewa fala krwistoczerwonych papierowych maków. Małe kwieciste symbole sprzedawane są w galeriach handlowych, szkołach, miejscach pracy lub bezpośrednio na ulicy. Maczki są noszone przez wszystkich niezależnie od wieku i poglądów; występują w formie broszki, wisiorków czy zapinek. Oplata się nimi budynki, pomniki i skwery. Co reprezentują i jakie przesłanie niosą?

Listopad jest w Wielkiej Brytanii miesiącem pamięci dla wszystkich tych, którzy poświęcili się w obronie ojczyzny. Jednak 11 listopada jest w brytyjskim kalendarzu nazywany Armistice Day, ale też Remembrance Day. Co oznacza jeden i drugi termin i czym dla Brytyjczyków jest Remembrance Sunday.

Z artykułu dowiemy się także: dlaczego maki stały się symbolem poległych żołnierzy i co symbolizuje ich czerwona i biała barwa, a co - czarna i fioletowa; jaki przekaz niesie ze sobą hasło - Lest We Forget; dlaczego Brytyjczycy upamiętniają ofiary wojny dwuminutową ciszą zawsze o godzinie 11.00; jak obchodzony jest Dzień Pamięci w Wielkiej Brytanii i dlaczego królowa Elżbieta II przypinała sobie pięć maków, a księżna Kate tylko trzy.

Czym się różnią Armistice Day, Remembrance Day i Remembrance Sunday

Armistice Day - Dzień Zawieszenia Broni - to obchodzony 11 listopada w Wielkiej Brytanii dzień ku upamiętnieniu zakończenia I Wojny Światowej. Pomimo tego iż Traktat Wersalski - formalnie gwarantujący pokój pomiędzy Aliantami i Niemcami - został podpisany 28 czerwca 1919 roku, to właśnie 11 listopada 1918 roku o świcie zaproponowano by złożyć broń. O godzinie 11.00 oficjalnie zagwarantowano rozejm i zaprzestanie działań wojennych. Pierwsze obchody tego święta zostały powołane przez króla Grzegorza V w listopadzie 1919 roku. 

W okresie trwania II Wojny Światowej Armistice Day został przesunięty z 11 listopada na najbliżej przypadającą mu niedzielę. Powodem, jaki stał za tą decyzją, było zapewnienie nieprzerwalnej, ciągłej produkcji wojennej wykonywanej w dni robocze. W Remembrance Sunday - Niedzieli Pamięci - jak później nazwano niedzielne upamiętnienie Armistice Day - odprawiane są pochody, ceremonie i nabożeństwa w intencji wszystkich tych, którzy poświęcili się w imieniu obrony ojczyzny. 

Pierwotnie Armistice Day i Remembrance Sunday skierowane były ku upamiętnieniu wszystkich ofiar I Wojny Światowej, jednak po tragedii II Wojny Światowej tradycją stało się oddawanie hołdu wszystkich żołnierzom brytyjskim i krajów Commonwealthu poległym na wszystkich wojnach m.in. w Iraku, Afganistanie i na Falklandach, a także ofiariom konfliktów politycznych i terroryzmu. W Remembrance Day - Dniu Pamięci - jak dziś określa się 11 listopada - oddaje się również cześć weteranom wojennym i wspiera rodziny ofiar. Remembrance Day bywa też potocznie nazywany Poppy Day - Dniem Maka.

Dwuminutowa cisza o 11.00 

11 listopada 1919 roku król Jerzy V rozpoczął w Wielkiej Brytanii tradycję, która trwa do dziś. Tuż po bankiecie, który odbył się uprzedniego wieczora na cześć prezydenta Republiki Francuskiej, monarcha - przed Pałacem Buckingham - uhonorował dwoma minutami ciszy wszystkich żołnierzy, którzy poświęcili swe życie w I Wojnie Światowej. Wydarzenie miało miejsce dokładnie w tym samym czasie, w jakim rok wcześniej zawieszono broń;

At the eleventh hour on the eleventh day of the eleventh month - at 11am on the 11th day of the 11th month.

O godzinie 11.00, w jedenasty dzień jedenastego miesiąca.

Na zdjęciu poniżej:

Ceremonia Armistice Day, 11 listpada 1920, Cenotaph, Whitehall, Londyn

Dwuminutowa cisza jest dziś często zastępowana symboliczną - jednominutową, głównie w mediach, szkołach i miejscach pracy; wyjątkiem są instytucje państwowe i ceremonie oficjalne, gdzie ściślej przestrzega się tradycji.

Czerwone maki

W 1915 roku kanadyjski lekarz i żołnierz, ale też poeta John McCrae, po stracie swego przyjaciela w bitwie pod Ypres w belgijskiej Flandrii, napisał wiersz zatytułowany "In Flanders Fields" Na polach Flandrii. 

Na zdjęciu poniżej:

Kanadyjscy żołnierze, Ypres, Flandria, 1915

Po pewnym czasie od zakończenia bitwy, błotnista i jałowa po bombardowaniach ziemia zachodniej Flandrii, która pochłonęła tysiące ofiar, i która przerodziła się w ponury krajobraz zniszczeń, zamieniła się w olbrzymi  krwistoczerwony kwiecisty dywan - nic oprócz maków nie chciało rosnąć na pobojowisku. Autor w swym wierszu opowiada o czerwonych kwiatach, które gęsto wyrosły na grobach poległych.

Wiersz "Na polach Flandrii" zainspirował Kanadyjczyków i Amerykanów, aby usymbolizować czerwonym makiem każdego żołnierza, który poświęcił swe życie za ojczyznę w okresie I Wojny Światowej. 

W 1921 w Londynie powstało stowarzyszenie charytatywne Royal British Legion, które w tym samym roku zamówiło 9 mln. małych jedwabnych maczków i których dochód ze sprzedaży w rocznicę 11 listopada wyniósł zawrotne £106,000. Akcję nazwano Poppy Appeal - Makowy Apel.

Rok później Major Howson ufundował dla Royal British Legion niezależną produkcję symbolicznych maków i wieńców - Poppy Factory, do wykonywania których zatrudniono niepełnosprawnych weteranów wojennych. Howson był też sponsorem mieszkań dla byłych żołnierzy i ich rodzin oraz pubu i kina znajdujących się nieopodal fabryki. W 1926 roku powstał oddział w Szkocji.

Na zdjęciach poniżej:

Przygotowania do Poppy Appeal, Fabryka Maków, Richmond 

Do dziś szkockie maczki charakteryzują się czteropłatkowym kwiatem i brakiem zielonego listka w przeciwieństwie do ich angielskich odpowiedników. Do dziś nie zmienił się też cel ich sprzedaży - cały dochód jest przeznaczany dla społeczności Brytyjskich Sił Zbronych m.in. dla weteranów wojennych i rodzin ofiar.

Kolory maków - znaczenie

Oprócz czerwonych maków coraz większą popularnością cieszą się te o barwie białej, fioletowej i czarnej. 

Czerwone maki - 

Czerwone maki to wsparcie dla służby i poświęcenia Sił Zbrojnych, weteranów i ich rodzin. Reprezentują wszystkich, którzy stracili życie w czynnej służbie, od początku I wojny światowej aż do dnia dzisiejszego.

Honorują również wkład służb cywilnych i służb mundurowych, które przyczyniają się do pokoju i bezpieczeństwa narodowego oraz niewinnych cywilów, którzy stracili życie w konfliktach i aktach terroryzmu.

Białe maki -

Białe maki są sprzedawane przez organizację pacyfistyczną Peace Pledge Union i reprezentują ideę, iż są lepsze sposoby rozwiązywania konfliktów niż wojny. Symbolizują dążenie do pokoju. Jednocześnie białym makiem oddajemy hołd wszystkim ofiarom wojen na całym świecie, nie tylko tym brytyjskim i Krajów Wspólnoty Commonwealth.

Czarne maki -

Czarne maki wydaje organizacja Black Poppy Rose od 2010 roku. Kwiaty te niosą hasło "duma, honor i chwała" i reprezentują one wszystkie czarnoskóre społeczności m.in. z Afryki, Karaibów, Wysp Pacyfiku, które wniosły swój wkład w różne wojny na całym świecie.

Fioletowe maki -

Za fioletowe maki odpowiedzialnych jest kilka organizacji m.in. Animal Aid, a ich kwiaty są symbolem wszystkich zwierząt, które służyły żołnierzom podczas różnych wojen m.in. konie, psy czy gołębie pocztowe.

Lest we forget 

Lest We Forget - Abyśmy nie zapomnieli - fraza ta jest często spotykana na pomnikach, grobach i monumentach ofiar wojennych. Wyrażenie to jest zaczerpnięte z chrześcijańskiego wiersza Rudyarda Kiplinga "Recession", opublikowanego w magazynie The Times w 1897 roku z okazji diamentowego jubileuszu królowej Victorii (autor powielił tę frazę z Biblii).

God of our fathers, known of old,

Lord of our far-flung battle line,

Beneath whose awful hand we hold

Dominion over palm and pine—

Lord God of Hosts, be with us yet,

Lest we forget—lest we forget!

Pierwotne znaczenie Lest We Forget odnosiło się niebezpieczeństwa jaki niesie ze sobą imperializm. Autor chciał w ten sposób przekazać, że Imperium Brytyjskie, opływając się w chwale zwycięstwa, nie powinno zapominać o tym, że tak naprawdę, najważniejszy jest Bóg. Dekadę po zakończeniu I Wojny Światowej fraza Lest We Forget przyjęła się w społeczeństwie jako przesłanie, by nigdy nie zapominać o tragicznych wydarzeniach jakie miały miejsce w latach 1914-1918 oraz, by zawsze pamiętać o wszystkich tych, którzy poświęcili się w obronie ojczyzny.

Jak wyglądają obchody Remembrance Sunday 

W rocznicę 11 listopada tradycyjnie o godzinie 11.00 milkną miejsca pracy, szkoły, radia i wszelkiego typu instytucje. W najbliższą przypadającą temu dniu niedzielę odbywają się odświętne obchody Remembrance Sunday. Najważniejsza ceremonia z udziałem rodziny królewskiej, polityków, reprezentantów Commonwealthu i członków armii jest odprawiana corocznie przy Cenotaph Monument w Londynie. 

Zaproszeni przedstawiciele składają przy monumencie charakterystyczne czerwone wieńce. Niedziela Pamięci, tak jak Rememberance Day, poprzedzona jest dwuminutową ciszą i krótkim nabożeństwem. Po ceremonii następuje przemarsz z udziałem weteranów pośród pochodów i defilady. Na zakończenie obchodów British Legion organizuje zamkniętą uroczystość w Royal Albert Hall na której uhonorowani są wszyscy ci, którzy przysłużyli się dla dobra ojczyzny. 

Dlaczego królowa Elżbieta II przypinała sobie pięć maków, a księżna Kate tylko trzy?

Największą tajemnicą obchodów Remembrance Sunday jest liczba i sposób noszenia maków przez królową Elżbietę II. W 2018 roku Królowa założyła na ceremonię aż pięć kwiecistych symboli. Towarzyszyły jej księżna Kate i Kamila z trzema makowymi przypinkami. Panie przypięły broszki po lewej stronie ubrania, co nie jest standardowym sposobem ich noszenia.

Pałac Buckingham nie wypowiedział się w sprawie decyzji, jaką podjęła rodzina królewska, co do noszenia symboli na obchodach Remembrance Sunday, jednakże Brytyjczycy mają na ten temat kilka spekulacji. 

Pierwszą, najpopularniejszą teorią jest nawiązanie do sił zbrojnych I Wojny Światowej. Przypuszcza się, że każdy z maków reprezentuje niezależną gałęź Armed Forces: Navy, Army, Air Force, Civil Defence i Auxiliary Corps. Królowa jest związana z wszystkimi pięcioma, księżna Kate tylko z trzema - Navy, Army i Air Force.

Drugą, niemniej popularną teorią jest liczba członków rodziny, jaką utraciły w konfliktach, począwszy od I Wojny Światowej, obie panie. W tej spekulacji rozwiązuje się tajemnica w sposobie noszenia maków po lewej stronie. Jako że maki, w tym przypadku, nawiązują do osób bliskich, a nie są tylko uogólnionym symbolem wszystkich poległych, monarchini i księżna noszą je od strony serca, czyli od lewej.

Teorie te, choć prawdopodobne, wydają się być jeszcze bardziej tajemnicze, gdy przeanalizujemy, że zarówno króla Karola, jak i jego małżonkę, widywano już z dwoma maczkami.

Nie trzeba być Brytyjczykiem, aby poczuć ducha obchodów Remembrance Sunday. Jeżeli nie czujemy się zbytnio związani z Wielką Brytanią i nie przemawia do nas symbol czerwonego maku możemy przyłączyć się do Dnia Pamięci przypinając mak o barwie białej, który jest symbolem wszystkich ofiar wojen i konfliktów niezależnie od narodowości. Jeżeli nie mieliśmy takiej osoby możemy poprzez symbol białego maku zademonstrować dążenie do pokoju. A jeśli bliskie sercu są nam zwierzęta zawsze możemy wybrać maczek koloru fioletowego.

Dlaczego Brytyjczycy

 

W oparciu o:

https://www.britannica.com/topic/Remembrance-Sunday

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Armistice_Day

https://www.iwm.org.uk/collections/item/object/205076827

http://www.flandersfieldsmusic.com/ww1-photos.html

https://www.poppyfactory.org/photos-from-the-poppy-factory-archive/

https://www.google.com/amp/s/www.independent.co.uk/life-style/white-poppy-meaning-remembrance-day-colour-b1955754.html%3famp

https://www.google.com/amp/s/inews.co.uk/news/lest-we-forget-meaning-remembrance-day-quote-poem-explained-1295234/amp

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Lest_we_forget

https://www.google.com/amp/s/www.bbc.co.uk/newsround/15492752.amp

https://www.google.com/amp/s/www.goodto.com/royal-news/why-does-the-queen-wear-5-poppies-for-remembrance-day-and-what-do-they-mean-566401/amp

https://www.google.com/amp/s/www.bbc.co.uk/newsround/15492752.am