Dlaczego Brytyjczycy celebrują Bank Holiday i co oznacza to święto 

Z cyklu ➤ Brytyjskie Święta, Tradycje, Zwyczaje 

W Wielkiej Brytanii trzy razy w roku, zawsze w poniedziałki, wypada święto o znamiennej nazwie Bank Holiday. Brytyjczycy celebrują je w pierwszy i ostatni poniedziałek maja oraz w ostatni poniedziałek sierpnia. Jednak, gdy spojrzymy w brytyjski kalendarz zobaczymy, że inne - bardziej znane nam święta - również przybierają nazwę Bank Holiday. Co oznacza ta nazwa? Co ma wspólnego z bankami? I co oznaczają te tajemnicze trzy wolne poniedziałki w roku?

Bank Holiday - to dzień wolny od pracy (National Public Holiday) na terenie Zjednoczonego Królestwa, Republiki Irlandii i Terytoriach Koronie Zależnych. Termin ten odnosi się do wszystkich dni ustawowo wolnych od pracy, niezależnie od tego czy są one określone w ustawie, ogłoszone przez Koronę, czy też są uznane z tradycji prawa zwyczajowego.

Oznacza to, że Bank Holiday może być zarówno świętem wywodzącym się z tradycji religijnych i społecznych tj. Boże Narodzenie i Wielkanoc; nadane przez ustawę m.in. Spring Bank Holiday; a także okolicznościowe jak np. Jubileusz Koronacji Królowej Elżbiety II. Jak sama nazwa wskazuje w dzień określany jako Bank Holiday wszystkie instytucje bankowe zamykają swą działalność. 

Początkowo święta uznane z tradycji prawa zwyczajowego (Common Law Holidays) czyli Wielki Piątek i Boże Narodzenie były nazywane - Public Holidays, a te nadane z ustawy jak np. Boxing Day mianowały się - Bank Holidays. Jednakże dziś terminy te stosowane są zamiennie. 

Zanim ustalono Bank Holiday

Zanim ustalono Bank Holiday życie ludzi na Wyspach toczyło się wokół niewielkiego kręgu społecznego. Większość Brytyjczyków żyła głównie na wsiach i niewielkich miasteczkach, gdzie cykl roczny opierał się generalnie na rolnictwie. Bogata historia Wielkiej Brytanii zakorzeniła w obywatelach swoistą mieszankę kulturową, którą doskonale odzwierciedlały obchodzone święta i tradycje.

Jeszcze na początku XIX wieku na terenie Wielkiej Brytanii celebrowano aż 33 dni w roku, w których czczono świętych lub patronów. Do tego dochodziły inne, dość liczne święta, zarówno społeczne m.in. Rocznica Wielkiego Pożaru Londyńskiego, chrześcijańskie tj. Wielkanoc, jak i pogańskie np. Letnie Przesilenie. Szacuje się, że nie było w roku tygodnia, kiedy nie wypadałoby jakieś święto. 

Zmiany pojawiły się w okresie rewolucji przemysłowej, w czasie masowego napływu ludzi do miast. Zakłady przemysłowe, kopalnie i fabryki wymagały od swoich pracowników produktywności. Wiele świąt związanych z rolnictwem, szczególnie te związane z cyklem rocznym, plonami czy astronomiczne powoli odchodziły w niepamięć.

Jedyne święto, które silnie utrzymało się jeszcze przez długi czas miało charakter lokalny i nazywane było Wake Wakes. Raz w roku wszystkie lokalne zakłady przemysłowe, fabryki i młyny w danej miejscowości ustanawiały wspólny termin, w którym przeprowadzano naprawy i prace konserwacyjne. W okresie tym pracodawcy przyznawali swoim pracownikom (których obecność w zakładzie była zbędna) kilka dni wolnych od pracy. Ludzie mieli czas, aby odpocząć, pojechać nad morze, miasteczka organizowały targi i handel obwoźny, a społeczeństwo spędzało czas wolny na różnego typu rozrywkach. 

 Wakes Week w Blackpool w 1898 roku

Życie w czasach industrializacji zmieniło się na tyle drastycznie, że z ponad 40 świąt, jakie obchodzono jeszcze kilkadziesiąt lat wcześniej, pozostałoy jedynie cztery. 

W 1834 roku ustanowiono, oprócz wolnych niedziel, oficjalne 4 święta państwowe:

1 maja - May Day

1 listopada - All Saints' Day (Wszystkich Świętych) 

25 grudnia - Christmas Day (Boże Narodzenie) 

Good Friday - (Wielki Piątek) 

Gdy święta te wypadały w dni robocze wszystkie profesje cieszyły się czasem wolnym od pracy oprócz jednej - bankierów. 
Instytucje bankowe były zobowiązane z klientem umową o realizowaniu transakcji, wypłacaniu weksli i innych operacji finansowych we wszystkie dni powszednie.

Banki nie były chronione żadną regulacją, która pozwalałaby na prawne opóźnienia w realizacji tych działań. Aby nie dopuścić do zerwania umów i wypłat odszkodowań, a w skutek czego bankructwa, banki pracowały nieustannie. To właśnie doprowadziło to powstania tzw. Wakacji Bankowych, czyli Bank Holidays.

Kto i dlaczego ustanowił Bank Holiday 

W 1871 roku John Lubbock - wybitny naukowiec (twórca terminów paleolit i neolit), biolog (badał inteligencję zwierząt m.in reakcje mrówek na światło oraz... umiejętności czytania swojego psa!), polityk, a także bankier rozporządził ustawę Bank Holidays Act, która zapewniła wszystkim instytucjom bankowym 4 robocze dni w roku wolne od pracy bez obowiązku zapewnienia ciągłości transakcji finansowych swoim klientom. 

Oznaczało to, że bez względu na to, czy oficjalne święta państwowe wypadały w dni tygodnia czy w niedziele, bankierom przysługiwały dodatkowe, niezależne cztery dni w roku wolne od pracy. Najbardziej praktycznym dniem okazał się poniedziałek, który - tuż po wolnej niedzieli - nie zakłócał pracy bankowej i nie powodował niepotrzebnych zatorów w transakcjach przeprowadzanych w środku tygodnia.

Bankierzy mogli prawnie, bez obawy o niezobowiązanie się z umów, cieszyć się z dni wolnych w następujących datach:

W Anglii, Szkocji i Irlandii:

Easter Monday - Poniedziałek Wielkanocny

Whit Monday - Zielone Świątki /Dzień Zesłania Ducha Świętego; 7. poniedziałek po Wielkanocy

First Monday in August - Pierwszy Poniedziałek Sierpnia

Boxing Day - 26 Grudnia

W Szkocji:

New Year's Day - Nowy Rok

Good Friday - Wielki Piątek*

First Monday in May - Pierwszy Poniedziałek Maja

First Monday in August - Pierwszy Poniedziałek Sierpnia

Christmas Day - Boże Narodzenie*

*W Anglii, Szkocji i Irlandii nie ustalono Bożego Narodzenia i Wielkiego Piątku ponieważ były już one traktowane jako święta powszechne - Common Low Holiday. 

Do bankierów zaczęły przyłączać się inne branże, które nie widząc potrzeby otwierania swych biznesów w dniu, kiedy nie można przeprowadzić ważnych transakcji, również cieszyły się długim weekendem. Z czasem i inne profesje zaczęły ich naśladować, aż uznano Bank Holiday świętem państwowym. 

Z czasem zaczęło dochodzić coraz więcej świąt. Irlandia Północna wprowadziła Saint Patrick's Day - Dzień Świętego Patryka, do Szkocji doszedł 2 stycznia, a Nowy Rok uznali wszyscy. Później kraje regulowały między sobą święta, aż doszły do przybliżonych wspólnych dat. 

Dlaczego Bank Holiday przypada w maju i sierpniu 

O ile większość z dni wolnych od pracy przypada wokół konkretnych świąt, to zastanawiająca jest data majowa i sierpniowa. 

Early May Bank Holiday - przypada w pierwszy poniedziałek maja i pierwotnie był świętowany w Wielkiej Brytanii jako May Day, 1 maja. May Day ma swoje korzenie w pogańskim święcie Floralia, kiedy to czczono Florę - bogini wiosny i nowego życia. Później stał się świętem chrześcijańskim - ku czci Maryji Dziewicy, a także Świętego Józefa - jako święto pracy. 

W ten dzień tańczono wokół wysokiego, oplecionego wstęgami pala, a ubrane na biało dziewczęta z wiankami na głowach przodowały w hucznej paradzie.

Late/Spring Bank Holiday - przypada w ostatni poniedziałek maja i jest odpowiedzią na Zielone Świątki lub Zesłanie Ducha Świętego.

August Bank Holiday - przypada w ostatni (pierwszy w Szkocji) tydzień sierpnia i nie ma powiązania z żadnym konkretnym świętem; został uchwalony, aby pracownicy mogli nacieszyć się urokami lata. Tradycyjnie w ten dzień bankierzy urządzali sobie zawody w krykieta, a plaże i miejscowości nadmorskie były (i są do dziś) masowo okupowane przez ludność w całej Wielkiej Brytanii. 

August Bank Holiday ustanowiony został w pierwszy poniedziałek sierpnia, jednak w 1965 roku Rada Handlu (licząc na wzrost zysków wśród handlowców) zmieniła datę na ostatni poniedziałek sierpnia, aby pokryła się ona z końcem ferii wakacyjnych. Szkocję zwolniono z tej ustawy, gdyż wakacje w Szkocji kończyły się w połowie miesiąca. 

Bank Holiday dziś 

W 1971 roku uchwalono ustawę Banking and Financial Dealing Act, która wyregulowała daty świąt w Wielkiej Brytanii i zapewniła wszystkim tzw. Substitute Day - czyli dzień zastępczy; w przypadku, gdy Bank Holiday wypada w weekend, dzień wolny jest przesuwany na najbliższy mu dzień roboczy. 

Na mocy tej ustawy brytyjski monarcha ogłasza również tzw. okolicznościowy Bank Holiday, tak jak było to w 2002 roku z okazji Złotego Jubileuszu panowania królowej Elżbiety II, małżeństwa księcia Williama z księżną Kate w 2011 lub w sylwestra 1999 roku poprzedzającego Millennium. 3 czerwca 2022 roku obchodzono Bank Holiday z okazji Platynowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II.

Dziś nazwy świąt nadanych na mocy ustawy "Bank Holiday" jak i świąt celebrowanych poprzez tradycję - "Public Holiday" można stosować zamiennie. W Anglii i Walii Bank Holiday występuje 8 razy w roku, w Szkocji 9, natomiast w Irlandii Północnej aż 10 razy;

• New Year's Day (UK)
• 2 January (Szkocja)
• St Patrick's Day (Irlandia Północna )
• Good Friday (UK)
• Easter Monday (z wyjątkiem Szkocji) 
• Early May Bank Holiday (UK)
• Spring Bank Holiday (UK)
• Battle of the Boyne (Irlandia Północna)
• First Monday in August (Szkocja)
• Last Monday in August (z wyjątkiem Szkocji) 
• St. Andrew's Day (Szkocja) 
• Christmas Day (UK)
• Boxing Day (UK)

W oparciu o:

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Bank_holiday#:~:text=A%20bank%20holiday%20is%20a,by%20convention%20under%20common%20law.

https://timetastic.co.uk/blog/history-of-bank-holidays/amp/

https://www.google.com/amp/s/metro.co.uk/2019/05/06/what-does-the-first-may-bank-holiday-celebrate-and-when-is-the-next-one-in-may-9415399/amp/

https://bbc.co.uk/news/magazine-13217242.amp

https://www.officeholidays.com/about/bank-holidays

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Public_holidays_in_the_United_Kingdom

https://www.publicholidayguide.com/bank-holiday/history-bank-holidays/

https://www.google.pl/amp/s/www.dailymail.co.uk/news/article-8940017/amp/UK-gets-extra-bank-holiday-four-day-weekend-celebrate-Queens-Platinum-Jubilee-2022.html

https://www.google.com/amp/s/www.bbc.com/news/world-europe-51806551.amp

https://www.timeanddate.com/holidays/uk/royal-wedding-bank-holiday

https://www.google.com/amp/s/www.yorkshireeveningpost.co.uk/news/uk-news/why-do-we-have-august-bank-holiday-reason-we-get-monday-and-dates-next-2020-uk-public-holidays-2957278%3famp